วิทยานิพนธ์(ศศ.ม.)—มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบุรี, 2565

จังหวัดเพชรบุรีมีผู้สูงอายุเพิ่มมากขึ้น ก้าวสู่สังคมสูงวัย ที่ต้องพบกับการเปลี่ยนแปลงไปตามธรรมชาติ
ส่งผลกระทบต่อจิตใจผู้สูงอายุจึงควรได้รับการพัฒนาให้มีความรู้เท่าทันโลกและชีวิต
ศาสนาพุทธมีคำสอนที่เป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาจิตให้พบความสงบสุขที่แท้จริงได้ ดังนั้นผู้วิจัยจึงสนใจศึกษา
เรื่องรูปแบบการพัฒนาจิตของผู้สูงอายุตามหลักวิถีพุทธในอำเภอเมือง จังหวัดเพชรบุรีโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อ
1) ศึกษาสภาพปัจจุบันในการดำเนินชีวิตตามหลักวิถีพุทธของผู้สูงอายุ อำเภอเมือง จังหวัดเพชรบุรี
2) สร้างรูปแบบการพัฒนาจิตตามหลักวิถีพุทธของผู้สูงอายุ 3) ประเมินรูปแบบการพัฒนาจิตตามหลักวิถีพุทธของผู้สูงอายุ
โดยการวิจัยประกอบด้วย 3 ขั้นตอน ได้แก่ ขั้นตอนที่ 1 ศึกษาสภาพปัจจุบันการดำเนินชีวิตตามหลักวิถีพุทธของผู้สูงอายุใน
อำเภอเมือง จังหวัดเพชรบุรี กลุ่มตัวอย่าง คือผู้สูงอายุที่มีอายุระหว่าง 60-69 ปีจำนวน 392 คน ได้จากการสุ่ม
แบบแบ่งชั้นตามสัดส่วน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือแบบสอบถาม มีค่าดัชนีความสอดคล้องระหว่าง 0.67-1.0
และค่าความเชื่อมั่น 0.921 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ขั้นตอนที่
2 การสร้างรูปแบบการพัฒนาจิตตามวิถีพุทธของผู้สูงอายุ ใช้วิธีสัมภาษณ์ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ 10 คน เครื่องมือที่ใช้
ในการวิจัยคือแบบสัมภาษณ์ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา และขั้นตอนที่ 3 การประเมินรูปแบบ
การพัฒนาจิตตามแนววิถีพุทธของผู้สูงอายุ จากกลุ่มเป้าหมายจำนวน 30 คน เครื่องมือที่ใช้ คือ แบบสอบถาม
มีค่าดัชนีความสอดคล้อง ระหว่าง 0.67-1.0 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน
ผลการศึกษาวิจัยพบว่า
1. สภาพปัจจุบันในการดำเนินชีวิตตามหลักวิถีพุทธของผู้สูงอายุอำเภอเมือง จังหวัดเพชรบุรีโดย
รวมอยู่ในระดับปานกลาง โดยเรียงลำดับรายด้านจากมากไปหาน้อย คือ ด้านศีลสิกขา ด้านสมาธิสิกขา และด้าน
ปัญญาสิกขา
2. รูปแบบการพัฒนาจิตตามหลักวิถีพุทธของผู้สูงอายุที่สร้างขึ้นเพื่อการดำเนินชีวิตที่ดี
ประกอบด้วย 5 ขั้นตอน ได้แก่ 1) การสร้างแรงจูงใจในการพัฒนาจิต 2) การให้ความรู้ด้านพุทธธรรม 3) การฝึก
ปฏิบัติตนด้วยสติ-สมาธิ 4) การบริหารกายและจิตด้วยสมาธิบำบัด และ 5) การวางแผนพัฒนาจิตในชีวิตประจำวัน
และการประเมินผล จากรูปแบบนี้จัดทำเป็นคู่มือการฝึกอบรม จำนวน 1 ชุด
3. ผลประเมินรูปแบบการพัฒนาจิตตามหลักวิถีพุทธของผู้สูงอายุ อยู่ในระดับมาก มีค่าเฉลี่ย
4.35 ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 0.43
ข้อค้นพบจากการวิจัยนี้ คือ รูปแบบการพัฒนาจิตของผู้สูงอายุตามหลักวิถีพุทธ สามารถสร้าง
เสริมเจตคติที่ดีในการพัฒนาจิต การเข้าใจในหลักธรรมพุทธศาสนา และเข้าถึงทักษะการปฏิบัติธรรมที่เป็น
แก่นสารของศาสนา อันเป็นประโยชน์ที่แท้จริงต่อชีวิต ทำให้จิตสงบ มีสติ เกิดปัญญา และส่งเสริมการดำเนินชีวิต
ทางกาย วาจา ใจที่ถูกต้อง ดีงาม อยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุข

บริจาค